Η επιδίωξη του αναλυτικού εξεταστικού προγράμματος είναι να καθορίσει εκείνα τα γλωσσικά στοιχεία των οποίων ο έλεγχος θα αποδείξει την ανάπτυξη και καλλιέργεια των τεσσάρων γλωσσικών επικοινωνιακών δραστηριοτήτων, δηλαδή την κατανόηση και παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου. Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι συνήθως η κατανόηση (αναγνωστική ή ακουστική) από μόνη της δεν οδηγεί σε καμιά παραγωγή∙ παραμένει πράξη σιωπηρή, εσωτερική (Βάμβουκας 2001: 226-232).
Ο υποψήφιος καλείται να αποδείξει το βαθμό της γλωσσικής κατανόησης με δραστηριότητες παραγωγής, π.χ. να ανακαλέσει κάτι που άκουσε ή διάβασε, να απομονώσει και να χρησιμοποιήσει συγκεκριμένες πληροφορίες, να το συνοψίσει ή να το αναπτύξει, να απαντήσει σε μια σειρά ερωτημάτων σχετικά με αυτό. Είναι πολύ δύσκολο να θεωρήσουμε τις παρακάτω δεξιότητες ανεξάρτητες μεταξύ τους.
Αντίθετα, η μία συμπληρώνει την άλλη και, ειδικά, σε συνθήκες αξιολόγησης, η επίδοση στην κατανόηση αποδεικνύεται με παραγωγικές δραστηριότητες και αντίθετα οι παραγωγικές δραστηριότητες βασίζονται πολλές φορές στην κατανόηση.